„Człowiek, który odczuwa jakieś dolegliwości żołądkowe, powinien utłuc imbir, dwa razy tyle galgantu i połowę tej ilości cytwaru (kurkumy plamistej). Po jedzeniu niech wsypie ten proszek do wina, po czym je wypije. Niech tak samo uczyni na noc, gdy będzie szedł spać. W ten sposób powinien postępować często, a poczuje się lepiej.”
„Człowiek, któremu drżą lub trzęsą się członki i którego siły ustają, niech wkroi kurkumę do wina, doda trochę mniej galgantu, po czym wszystko zagotuje z odrobiną miodu. Następnie powinien wypić ten gorący, to znaczy wrzący napój, a drżenie ustąpi, zaś on odzyska siły...”
„Kto ma w sobie dużo śliny i piany, ten powinien utłuc kurkumę, a proszek ten zawiązać w ściereczkę i włożyć do małego garnka pełnego wody i pozostawić tak na noc, aby woda przejęła jego smak. Następnie powinien ją często pić rankiem na czczo, a ilość śliny i piany się zmniejszy.”
z nauczania św. Hildegardy
Cytwar - co to za roślina?
Nazwa Cytwar odnosi się tutaj do Ostryżu cytwarowego (Curcuma zedoaria), nazwami potocznymi tej rośliny są: kurkuma plamista, kurkuma biała oraz ostryż plamisty. Należy do rodziny imbirowatych i jest blisko spokrewniona z imbirem i popularną kurkumą długą. Charakterystyczną cechą cytwaru są ciemnopurpurowe plamy wzdłuż nerwu głównego na liściach, do czego nawiązują zwyczajowe nazwy tej rośliny. Ma białe lub żółtawe kwiaty z fioletowymi akcentami, które są umieszczone na pędzie kwiatowym i zebrane w szczytowy kłos. Ma grube, mięsiste kłącze z bulwami korzeniowymi, jego wnętrze jest białe w przeciwieństwie do kurkumy żółtej. Posiada korzenny lekko gorzki smak i przyjemny kamforowy zapach. Kłącze jest częścią rośliny wykorzystywaną jako przyprawa, warzywo i surowiec leczniczy.
Główne właściwości kurkumy plamistej według św. Hildegardy
Kurkuma plamista była postrzegana przez Hildegardę jako surowiec o dużej sile oddziaływania, przypisywała mu dużo właściwości leczniczych głównie związanych z układem pokarmowym i nerwowym.
Święta z Bingen opisała cytwar jako umiarkowanie ciepły i zalecała jego stosowanie na następujące dolegliwości, często w połączeniu z innymi ziołami, takimi jak galgant i imbir:
- Obciążony żołądek, niestrawność, bóle żołądka, wrzody żołądka i dwunastnicy oraz zapalenie jelita grubego.
- Drżenie członków ciała w kontekście, który obecnie odnosi się do choroby Parkinsona.
- Ślinotok
- Bóle głowy
- Osłabienie odporności
Związki odpowiedzialne za lecznicze działanie Kurkumy plamistej znajdują się w jego kłączu.Olejek eteryczny Cytwaru, na który składają się związki seskwiterpenowe odpowiada za dużą część działania przeciwbólowego (działanie przeciwmigrenowe), przeciwzapalnego, przeciwpasożytniczego, a także wspiera działanie wiatropędne i przeciwskurczowe, co jest kluczowe dla efektu na układ pokarmowy. Cenne kurkuminoidy (kurkumina, dihydrokurkumina), które mają działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, chronią przed chorobami neurodegeneracyjnymi oraz wspomagają zdrowie serca.
Zastosowanie Cytwaru
Jak św. Hildegarda zalecała stosować cytwar:
- W formie ciasteczek z mąką orkiszową i bułką tartą, dla “lekkiego żołądka”.
- Sporządzając gorący napój z cytwaru, galgantu i miodu gotowanego w winie na drżenie.
- W formie napoju z galgantem, winem i miodem po posiłkach na pomoc przy trawieniu, jako aktywacja sił odpornościowych, usprawnienie pracy wątroby, płuc i trzustki oraz oczyszczenie ze złych soków.
- Na bóle głowy i nadmierną ilość śliny i piany stosować wodę, w której przez całą noc była zanurzona torebeczka ze sproszkowanym cytwarem. Okłady na skronie i czoło przy silnych bólach głowy oraz do picia rano na czczo przy ślinotoku.
napój z ostryżem cytwarowym, sproszkowany cytwar, cytwar - korzeń
